Een zesarmige kandelaar met een katheder

Gilbert Mbewe

In de rooms-katholieke Onze-Lieve-Vrouwebasiliek in Zwolle zijn twee zeer grote, koperen zes armige kandelabers waaraan een lessenaar is bevestigd. Elke kandelaar heeft een ronde, gebogen voet, rustend op drie zittende leeuwenfiguren. Op het bovenste gedeelte zijn de zes armen van de kandelaar symmetrisch gerangschikt en onderling verbonden door schuin op het frame gemonteerde beugels, inclusief gotische randen. Aan de randen van de lekbakken van de kaars verschijnt een soort gesloten drie-patroon. In het midden van elk van de kandelaars staat een koperen engel die naar de lessenaar wijst. Halverwege de schacht van elke kandelaar is een lessenaar geplaatst; de lessenaar is versierd met uitgesneden cirkels.

Smid

Deze ongelooflijke prachtige zesarmige kandelaar met een lessenaar werd gemaakt door Gerard Bertel Brom in het jaar 1877 en werd speciaal gemaakt voor de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek in Zwolle. Gerard Bertel Brom (1831-1882) werkte als koperslager bij Van Kempen in Utrecht. Hij maakte onder andere kerkschepen in neogotische stijl. Gerard Brom was betrokken bij de bouw en inrichting van een groot aantal kerken.

De kandelaar is ontworpen door Friedrich Wilhelm Mengelberg (1837-1919), die de kerk had ingehuurd om alle stukken voor het interieur van de basiliek te ontwerpen. Het was in F. W. Mengelberg Workshop in Utrecht dat de objecten werden vervaardigd. Mengelberg was actief als maker van religieuze beeldende kunst. Hij vormde de Mengelberg-werkplaats, waarin steeds meer kunstenaars aan het werk kwamen en voornamelijk interieurs produceerden voor kerken zoals preekstoelen, hoge altaren, biechtstoelen, communiebanken en kruisweg. Het is in deze werkplaats in Utrecht dat Brom in 1877 de lessenaar maakte.

Betaling 


De twee zesarmige kandelaars met een lessenaar zijn gemaakt van messing en zijn ongeveer 320 cm lang en 74 cm breed. Ze werden betaald door twee zussen als onderdeel van hun bijdrage aan de kerk. De namen van de zusters worden vermeld in inscripties op elke kandelaar. Die aan de linkerkant van de basiliek werd betaald door Joanna Elisabeth Kleinefeldt; die aan de rechterkant werd betaald door haar zus EMH Kleinefeldft Dewael. Gezien hun zeer grote omvang is de verwachting dat ze erg duur zouden zijn geweest, maar het is niet precies bekend hoeveel voor elk is betaald.

Het gebruik van de kandelaar

De kandelaar aan de noordkant (dat wil zeggen links vanuit het gezichtspunt van de gemeente, maar rechts vanuit het gezichtspunt van het altaar) is waar de diakenen of priester het evangelie tijdens de mis lazen en andere taken verrichtten dit is de plaats van de diaken. De preek wordt soms door de priester of door de bisschop van hieruit uitgesproken.De kandelaar aan de zuidkant (dat wil zeggen rechts vanuit het standpunt van de gemeente, maar links vanuit het gezichtspunt van het altaar) werd gebruikt toen de diaken of priester de brief las tijdens de mis tegenover het schip (de lange centrale deel van de kerk waar de meeste zitplaatsen zijn) en andere delen werden gelezen.