Een nieuw leven voor een altaartafel

Van altaar in de Michaëlkerk naar kunstwerk in de Basiliek

 Mirjam Deckers

Vele Zwollenaren zullen zich de Sint Michaëlkerk nog herinneren, de rooms-katholieke parochie die een geschiedenis van ruim 1000 jaar in de stad had, tot haar laatste kerkgebouw in 2005 definitief moest sluiten. Nu hangt er aan de linkerwand van het schip van de Zwolse Basiliek een bijzonder stenen tableau met daarin negen Keltische kruisen gebeiteld. Nog het meest bijzondere is dat dit oorspronkelijk de altaartafel uit de laatste Michaëlkerk is geweest. Dat maakt het kunstwerk niet alleen esthetisch interessant, maar geeft het ook een zeer boeiende en bewogen geschiedenis. 

Het oorspronkelijke altaar werd waarschijnlijk gemaakt voor de nieuwe kerk van de Michaëlparochie aan de Middelweg in 1964[1], een tijd waarin er geen einde leek te komen aan de bloei van de rooms-katholieke kerk in Zwolle en in Nederland in het algemeen. Krap veertig jaar later heeft de leegloop van de kerken genadeloos toegeslagen en werd de parochiaan gedwongen afscheid te nemen van het altaar waaraan hij of zij jarenlang het centrale ritueel van de kerk heeft beleefd: de heilige communie. De altaartafel werd echter niet bij het grofvuil gezet, maar kreeg door Beeldhouwgroep Beernink[2] uit Hattem een heel nieuw tweede leven als markant kunstwerk. Deze pagina’s vertellen het verhaal van deze bijzondere geschiedenis. 

Algemene gegevens

Collectienummer: 10495-156

Locatie: Linkerwand schip

Materiaal: Muschelkalk (natuursteen), hout

Makers: Beeldhouwgroep Beernink (Hattem) o.l.v. Dries Jonker. Beeldhouwers: Dries Jonker, Leida Koridon, Brondt Andreae, Nelleke Bijsterveld, Aart Elkink, Jan Haanstra, Leo Oosterloo

Jaar: 2008

Locatiegeschiedenis: 

·         (waarschijnlijk) 1964-2005: Sint-Michaëlkerk, Middelweg, Zwolle

·         2005-2008: depot steenhouwerij Beernink, Hattem

·         2009-2014: Verrijzeniskerk, Zwolle

·         V.a. ca. 2015: Onze-Lieve-Vrouw-Basiliek, Zwolle
[1] Vreemd genoeg wordt nergens melding gemaakt van de wijding van het altaar, waardoor er momenteel nog gezocht wordt in de kerkdocumentatie in archieven. Echter, door het vergelijken van fotomateriaal uit het boek Mensen van een mondig geloof van H.A. Stalknecht vermoed ik zelf dat het altaar in 1964 in gebruik is genomen, toen de parochie naar de Middelweg verhuisde. Het archiefonderzoek via het KDC en Pia Verhoeven, kunstconsulente van het aartsbisdom Utrecht, is op het moment van schrijven nog bezig.
[2] Tot 2015 en dus ook ten tijde van dit project werkte Beeldhouwgroep Beernink in Multifunctioneel Centrum De Marke in Hattem. Tegenwoordig werken zij in Steengoed Atelier Beernink. Sinds 2016 is de groep opgegaan in het Beeldhouwersgilde Hattem. Ik dank secretaris Leida Koridon, tevens één van de kunstenaars, voor deze informatie.